کد مطلب:129609 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:139
برجسته ترین فرماندهان نظامی لشکر ابن زیاد
نـام بـرجـسـتـه تـریـن فـرمـاندهان نظامی سپاه ابن زیاد مأموریت و منصب نظامی آنان در بـرخـی كـتـابـهـای تـاریـخـی آمـده اسـت؛ كـه بـه قـرار ذیل اند:
1 ـ عـمـر بـن سـعـد بـن ابـی وقـاص: او فـرمـانـده ی كـل مـیـدان بـود و ابـن زیـاد هـنـگـام بـسـیـج سـپـاه او را هـمـراه چـهـار هـزار تـن اعـزام كرد. [1] .
2 ـ شـمـربـن ذی الجـوشـن: وی قـائم مـقـام عـمـر سـعـد بـود و در رأس چـهـار هـزار تـن، فرماندهی جناح چپ سپاه ابن سعد را در روز عاشورا عهده دار بود. [2] .
3 ـ حـصـیـن بـن نـمـیـر (بـن تمیم): وی فرمانده چهار هزار تن بود؛ و پیش از آن فرمانده نیروهایی بود كه از مرزهای كوفه پاسداری می كردند. [3] .
4 ـ شبث بن ربعی: او در رأس هزار سوار، فرماندهی سواره نظام سپاه عمر سعد را در روز عاشورا به عهده داشت. [4] .
5 ـ حربن یزید ریاحی: او در رأس هزار سوار مأمور محاصره كاروان حسینی بود؛ و در روز عاشورا نیز فرماندهی جماعت تمیم و همدان را در كربلا عهده دار بود. [5] .
6 ـ عـبـداللّه بـن زهـیـر بـن سـلیـم ازدی: او در روز عـاشـورا در كـربلا فرماندهی جماعت اهل مدینه را داشت. [6] .
7 ـ قـیس بن اشعث: كه در روز عاشورا، در كربلا، فرماندهی جماعت ربیعه و كنده را عهده دار بود. [7] .
8 ـ عـبـدالرحـمـن بـن ابـی سـبـره ی حـنـفـی: وی در كـربـلا فـرمـانـده مـذحـج و اسـد بود. [8] .
9 ـ مضایر بن رهینه ی مازنی: وی فرماندهی سه هزار تن را داشت. [9] .
10 ـ كعب بن طلحه: او نیز فرماندهی سه هزار تن را به عهده داشت. [10] .
11 ـ عـزرة بـن قـیـس احـمـسـی: او روز عـاشـورا در سـپـاه عـمـر سـعـد فـرمـانـده سـواران بود. [11] .
12 ـ نصر بن حرشه: او فرماندهی دو هزار تن را عهده دار بود. [12] .
13 ـ یزید بن ركاب كلبی: وی فرمانده دو هزار تن بود. [13] .
14 ـ یزید بن حرث بن رویم: او فرمانده هزار تن بود. [14] .
15 ـ عـمـرو بـن حـجـاج زبیدی: وی از روز هفتم محرم فرمانده نیروهایی بود كه مأموریت جـلوگـیـری از آب را داشـتـنـد و در روز عـاشـورا فـرمـانـده جـنـاح راسـت سـپـاه عـمـر سـعد بود. [15] .
16 ـ حجار بن ابجر: او فرماندهی هزار تن را به عهده داشت. [16] .
17 ـ اَزرَق بـن حـرث صـُدائی: وی فـرمـانـده چـهارصد سواری بود كه با نیروهایی از بنی اسد كه قصد پیوستن به اردوگاه حسینی را داشتند جنگیدند. [17] .
18 ـ زجـر بـن قـیـس جـعـفـی: او در كـنـار پـل «الصـراة» فـرمـانده پانصد تن بود كه مـأمـوریـت داشـتـنـد بـه مـردم اجـازه ی خـروج از كـوفـه و پـیـوسـتـن بـه امـام (ع) را ندهند. [18] .
فرماندهان دیگری نیز هستند كه در كربلا شركت داشتند، ولی ـ طبق تحقیقاتی كه ما انجام داده ایـم ـ مـنـابـع تـاریـخـی، مأموریت و منصب نظامی آنان را ذكر نكرده است. از آن جمله هستند: محمد بن اشعث، كثیر بن شهاب حارثی، قعقاع بن سوید بن عبدالرحمن منقری و اسماء بن خارجه ی فزاری... [19] .
1 ـ عـمـر بـن سـعـد بـن ابـی وقـاص: او فـرمـانـده ی كـل مـیـدان بـود و ابـن زیـاد هـنـگـام بـسـیـج سـپـاه او را هـمـراه چـهـار هـزار تـن اعـزام كرد. [1] .
2 ـ شـمـربـن ذی الجـوشـن: وی قـائم مـقـام عـمـر سـعـد بـود و در رأس چـهـار هـزار تـن، فرماندهی جناح چپ سپاه ابن سعد را در روز عاشورا عهده دار بود. [2] .
3 ـ حـصـیـن بـن نـمـیـر (بـن تمیم): وی فرمانده چهار هزار تن بود؛ و پیش از آن فرمانده نیروهایی بود كه از مرزهای كوفه پاسداری می كردند. [3] .
4 ـ شبث بن ربعی: او در رأس هزار سوار، فرماندهی سواره نظام سپاه عمر سعد را در روز عاشورا به عهده داشت. [4] .
5 ـ حربن یزید ریاحی: او در رأس هزار سوار مأمور محاصره كاروان حسینی بود؛ و در روز عاشورا نیز فرماندهی جماعت تمیم و همدان را در كربلا عهده دار بود. [5] .
6 ـ عـبـداللّه بـن زهـیـر بـن سـلیـم ازدی: او در روز عـاشـورا در كـربلا فرماندهی جماعت اهل مدینه را داشت. [6] .
7 ـ قـیس بن اشعث: كه در روز عاشورا، در كربلا، فرماندهی جماعت ربیعه و كنده را عهده دار بود. [7] .
8 ـ عـبـدالرحـمـن بـن ابـی سـبـره ی حـنـفـی: وی در كـربـلا فـرمـانـده مـذحـج و اسـد بود. [8] .
9 ـ مضایر بن رهینه ی مازنی: وی فرماندهی سه هزار تن را داشت. [9] .
10 ـ كعب بن طلحه: او نیز فرماندهی سه هزار تن را به عهده داشت. [10] .
11 ـ عـزرة بـن قـیـس احـمـسـی: او روز عـاشـورا در سـپـاه عـمـر سـعـد فـرمـانـده سـواران بود. [11] .
12 ـ نصر بن حرشه: او فرماندهی دو هزار تن را عهده دار بود. [12] .
13 ـ یزید بن ركاب كلبی: وی فرمانده دو هزار تن بود. [13] .
14 ـ یزید بن حرث بن رویم: او فرمانده هزار تن بود. [14] .
15 ـ عـمـرو بـن حـجـاج زبیدی: وی از روز هفتم محرم فرمانده نیروهایی بود كه مأموریت جـلوگـیـری از آب را داشـتـنـد و در روز عـاشـورا فـرمـانـده جـنـاح راسـت سـپـاه عـمـر سـعد بود. [15] .
16 ـ حجار بن ابجر: او فرماندهی هزار تن را به عهده داشت. [16] .
17 ـ اَزرَق بـن حـرث صـُدائی: وی فـرمـانـده چـهارصد سواری بود كه با نیروهایی از بنی اسد كه قصد پیوستن به اردوگاه حسینی را داشتند جنگیدند. [17] .
18 ـ زجـر بـن قـیـس جـعـفـی: او در كـنـار پـل «الصـراة» فـرمـانده پانصد تن بود كه مـأمـوریـت داشـتـنـد بـه مـردم اجـازه ی خـروج از كـوفـه و پـیـوسـتـن بـه امـام (ع) را ندهند. [18] .
فرماندهان دیگری نیز هستند كه در كربلا شركت داشتند، ولی ـ طبق تحقیقاتی كه ما انجام داده ایـم ـ مـنـابـع تـاریـخـی، مأموریت و منصب نظامی آنان را ذكر نكرده است. از آن جمله هستند: محمد بن اشعث، كثیر بن شهاب حارثی، قعقاع بن سوید بن عبدالرحمن منقری و اسماء بن خارجه ی فزاری... [19] .
[1] ايـن چـيـزي اسـت كـه كـتـابـهـاي تـاريـخـي بـر آن اتـفـاق دارنـد. بـراي مثال ر.ك: انساب الاشراف، ج 3، ص 385 ـ 386؛ الارشاد، ج 2، ص 84.
[2] ايـن نـيـز مـورد اجـمـاع كـتـابـهـاي تـاريـخـي اسـت. بـراي مثال ر.ك: الفتوح، ج 5، ص 157؛ الارشاد، ج 2، ص 95.
[3] ر.ك: الفتوح، ص 158.
[4] براي مثال ر.ك: انساب الاشراف، ج 3، ص 387؛ الارشاد، ج 2، ص 95.
[5] ر.ك: هـمـان، ج 3، ص 380؛ الكـامـل فـي التـاريـخ، ج 2، ص 286؛ مقتل الحسين، مقرم، ص 226.
[6] ر.ك: الكـامـل فـي التـاريـخ، ج 3، ص 286؛ مـقـتـل الحـسـين، مقرّم، ص 226؛ و در حياة الامام الحسين بن علي، ج 3، ص 123 ـ 124 آمده است «فرمانده جماعت اهل كوفه» و «بن زهره» به جاي «بن زهير».
[7] ر.ك: همان منابع.
[8] ر.ك: هـمان منابع، البته در كتاب «حياة الامام الحسين بن علي (ع)» «عبداللّه بن سيرة الجعفي» آمده است.
[9] ر.ك: مناقب آل ابي طالب، ج 4، ص 98.
[10] ر.ك: مقتل الحسين، مقرّم، ص 200.
[11] ر.ك: الارشاد، ج 2، ص 95؛ ابصار العين، ص 32.
[12] ر.ك: مناقب آل ابي طالب، ج 4، ص 98.
[13] ر.ك: الفتوح، ج 5، ص 157.
[14] ر.ك: انساب الاشراف، ج 3، ص 387.
[15] ر.ك: الاخبار الطوال، ص 255؛ الارشاد، ج 2، ص 95.
[16] ر.ك: الفتوح، ص 159.
[17] ر.ك: مـقـتـل الحـسـيـن، خـوارزمـي، ج 1، ص 345 ـ 346، بـه نقل از الفتوح، ج 5، ص 162 ـ 159، با اندكي تفاوت.
[18] ر.ك: مـقـتـل الحـسـيـن، مـقـرم، ص 199، بـه نقل از كتاب الاكليل همداني.
[19] ر.ك: انساب الاشراف، ج 3، ص 387.